Visita pastoral a la Diòcesi de Tortosa del

Bisbe OTÓ DE MONTCADA (1428)

	segles 1401-1409 1410-1434 1435-1481 1482-1500 biblio Portell - La Iglesuela (1407)   Visita bisbe Otó de Montcada (1428)   pecha Mirambel (1482)   vocabulari ramader   cartes pobla
	[NOTA IMPORTANT: Quan llegim documents antics, cal tenir en copte com estan datats, perquè no és el mateix que siguen “1200 anys de l'Era” que “1200 A.D. o Anno Domini”. El primer calendari citat correspon a l’Era Hispànica i el segon a l’Era Cristiana, que és l'actual. Entre l'un i l'altre hi ha una diferència de 38 anys; així, doncs, si trobem una data referida a “l'Era”, cal convertir-la al calendari actual, restant-li'n 38. Per exemple, l'any 1277 de l'Era Hispànica (que segurament estarà escrita en números romans), es correspondria a l'any 1239 de l’Era Cristiana (perquè 1277-38 = 1239).)

El llibre d'aquesta visita s'inicia en la següent data: Anno Domini MCCCXIV et die veneris que fuit III.º kalendas septembris. (divendres, 29 d'agost de 1.314)

La segona part del viatge es fa l'any seguent:

I, encara s'ha de fer una tercera part per completar el viatge a tota la diòcesi, que es fa, doncs, al llarg de tres anys:

En quant als pecadors que van enxampar, hi ha de tot: capellans que no vesteixen com cal, d'altres que  vivint en pecat amb alguna dona; jugadors, prestamistes, gent que practicava arts obscures, etc.

VISITATIO ECCLESIE PORTELLI

Ulterius vero die martis, intitulata tercia mensis augusti, anno predicto a Nativitate Domini millessimo CCCC^mo vicesimo octavo dictus reverendus dominus episcopus in loco de Portell, audita missa sollemni et facta absolucione generali, visitavit Corpus dicte ecclesie, quem reperiit et honorifice custoditum. Deind visitavit ecclesiam, quad obtinet discretus Dominicus Martini, rector eiusdem, presens et continue residens. Sunt in dicta ecclesia tria altaria, scilicet, maius sub invocacione Beate Marie, quod reperiit bene ornatum lineis et aliis apparamentis necessariis. Fontes baptismales et crismerie bene existunt.

Est capella et altare sub invocacione Beatorum Petri et Pauli, apostolorum, in quibus est beneficium institutum per Petrum Frexenet et Ermesse, eius uxorem, quondam dicti loci, cuius beneficiatus existit Andreas Ferrer, presbiter, presens et continue ressidens. Sunt patroni eiusdem Arnaldus Frexenet et Iacobus Aguilar. Habet in redditibus XXI libris in dicto loco et alibi in caficiis tritici. Habet calicem argenteum et vestimentum.

Est eciam alia capella et altare sub honore Beate Barbare, in quibus est beneficium, institutum per Michaelem Carcasses, quondam dicti loci, cuius beneficiatus existit Martinus Fort, presbiter, residens in Aragonia cum licencia. Servit dicto beneficio Andreas Ferrer cum licencia. Est patronus Anthonius Carcasses, dicti loci. Habet in redditibus XVIII libris in loco de Amposta cum fathica et laudimio. Habet calicem argenteum sed fuit conflatus, quando ecclesia fuit conbusta, nunc sunt septem anni. Patronus tenet dictum calicem. Mandetur sibi ut reparari faciat ex eo quia recipit laudimia.

Dicta ecclesia hedificatur, construitur de novo et hiis non obstantibus dicta ecclesia est libris et aliis vestimentis sacerdotalibus ornata et munita. Est crux argentea, custodia et tres calices argentei et nonnulla alia iocalia argentea.

Deposicio laycorum

Eadem die honorabilis Bartholomeus Bru, iusticia, Dominicus Soriano, iuratus, Arnaldus Frexenet, Raymundus d'Aguilar, Anthoni Carcasses, Michael Carcasses, Marí d'Arnes, Bernardus Carcasses dicti loci iurarunt dicere veritatem ad sancta Dei Evangelia super capitulis visite. Et primo denunciarunt quod retroactis temporibus solebant pulsari matutinas, terciam, nonam, vesperos et completorium et modo non fit per rectorem. Item quod non habet scolanos suficientes, propterque incurrunt periculum in ecclesia et campanis. Et quod non vult recolligere fratres aliquo tempore, nec date eis lectum et mensam. Item denunciarunt quod Guillermus Terriça tenetur tenere I cereum seu quatuor libras cere.

Intimetur Guillermo predicto ut de cetero solvat dictum cereum seu IIII^or libras cere, et eciam rector, ut teneat duos cereos illuminatos in dicta ecclesia, quia sui predecesores consueverunt tenere.

Item denunciarunt quod Ramon Caçador racione trium hereditatum 'quarum due' a La Canaleta e una a la Font d'En Campos facit V^e solidos luminarie dicte ecclesie et illos recepit Dominicus Montpahó et Ludovicus Campos et tamen non dunt 'illos' dicte luminarie, sed in usus proprios convertunt, cum sint pauperes, quapropter dictus locumtenens mandavit intimati dicto Ramon Caçador quatenus ab inde de dictis V solidis sacriste dicte ecclesie, inhibendo dictis Dominico et Ludovico quatenus dictos V^e solidos non recipiant sub pena excomunionis qua canonica monicione premissa ferimus in hiis scriptis.

Die veneris, VI augusti, in loco Castrifortis fuit mandatum rectori de Portell ut infra mensem habeat scolanum et quod de cetero pulset pro matutinis et aliis horis diurnis et quod recolligat fratres. Et dictus rector dixit quod est paratus pulsare matutinas et recolligere fratres et tenetur est verum. Eciam paratus est pulsare alias horas, dum tamen solvant ei menucias videlicet de polls et altres menuderies

Franciscus Rubei etc. Dilectis in Christo vicariis ecclesie Beate Marie ville Morelle, diocesis Dertusensis. Salutem in Domino. Instante et requirente discreto Salvatore Narbonès, presbitero, procuratore fiscali curie dicti reverendi domini episcopi, tenero presencium vobis dicimus et mandamus quatenus ex parte semel, secundo, tercio et perhemptorie moneatis venerabiles et discretos Raymundum Campana, mercatorrem, et Iacobum Lop, presbiterum, manumissores et executores elemosine venerabilis Petri Veciat, quondam ville iam dicte, personaliter aliter in trono hora fieri assueta, quatenus de cetero unus ipsorum absque altero, de fructibus dicte elemosine non poterint, quod habeant convocare venerabilem officialem Morelle et nicholominus moneatis dictum Raymundum, manumissorem, quatenus in deffensione dicte elemosine teneatur convocare dictum Iacobum Lop, eius commanumissorem, et quod infra X dies a monicione huiusmodi in antea continue computandos, quos ei uno edicto pro tribus et perhemptorie assignamus ut percatur laboribus et expensis, quod realiter et de facto pronat in caxa comuni testamentum dicti instituentis elemosinam iam dictam 'in (...)' et alia quecumque instrumenta capibrevium censualium et alias scripturas quascumque, tam publicas quam privatas, pro dicta elemosina facienciis et facienda, et nicholominum fiant dues claves in dicta caxa sive techa et quod quiliber dictorum manumissorum habeat seu teneat unam clavem, prout antiquitus est firei solitum, pari modo moneatis prenominatos manumissores quatenus infra tres dies a presentaciones presentis continue computandos, compareant coram nobis in loco de Vilafrancha vel alibi, ubi fuerimus cum dicto reverendo domino episcopo, ad reddendum compotum, pridie coram nobis in villa More inceptum, vel tercia die non feriata compareant coram nobis ad proponendum iustas raciones, si quas habent seu eorum aliquis habet, cur  premissa sic fieri non debeant. Alioquin in ipsos sic monitos et in contrarium facientes, quos eorum contumacia exigente tanta monicione precedente nunc pro tunc in dictum Raymundum, laycum, excomunionis sentenciam ferimus in hiis scriptis et contra dictum Iacobum, presbiterum, procedemus ut iuris fuerint et racionis, ipsius absencia seu contumacia in aliquo non obstante. Diem vero etc. Datum ut supra. [Al marge esquerre:] Ex officio.

Franciscus Rubei etc. Dilecto in Christo rectori ecclesie Forcalli vel eius locumtenti. Salutem in Domino. Instante. Iacobo Rossinyol, asserto procuratore discreti Bernardi Iuliani, presbitero, beneficiarto in ecclesia Beate Marie Morelle de beneficio per Dominicum Sanxo, quondam instituto, tenore presencium vobis dicimus et mandamus quatenus nunc ex parte semel, secundo, tercio et perhemptorie moneatis Sperantem in Deo Mediona et Gabrielem Cubells, parrochianos vestros

[GALIANA FERRANDO, José M. -ed.- (2009): La visita pastoral d'Otó de Montcada al Bisbat de Tortosa (1428-1429). Fonts Històriques Valencianes. Universitat de València.]

Recursos en llatí:

- Latin Dictionary & Grammar Resources:  latin-dictionary.net

- WordSense Dictionary:  wordsense.eu

- Vicipaedia:  la.wikipedia.org

- Corrector Ortográfico Latín:  stars21.net

- Merriam-Webster Dictionary / Thesaurus:  merriam-webster.com

segles 1401-1409 1410-1434 1435-1481 1482-1500 biblio Portell - La Iglesuela (1407)   pecha Mirambel (1482)   vocabulari ramader   cartes pobla

portell.es  -  portellweb@yahoo.es

Recopilació bibliogràfica i transcripcions de Jacint Cerdà